*به نام نامیه نامی که جز او نامی نیست*
از چند جهت می توان گفت: برای شیطان راه توبه و برگشت وجود ندارد: 1 - قرآن مجید اعمالی را قابل توبه می داند که از روی نادانی انجام گیرد: "انما التوبة علی الله للذین یعملون السوء بجهالة؛ پذیرش توبه بر خدا است نسبت به کسانی که از روی جهالت کار زشت انجام می دهند".(1) در جای دیگر فرمود: "پروردگارتان رحمت بر بندگان را بر خود نوشته است که هر کس از روی نادانی کار زشتی انجام دهد، سپس توبه نماید و خود را اصلاح کند، او توبه پذیر و مهربان است".(2) منظور از جهالت، ندانستن نیست، بلکه عمل زشتی است که از روی طغیانگری و عناد سر نزده باشد، بلکه از روی هوی و هوس انجام شده باشد. در روایتی از امام صادق (ع) نقل شده که مقصود از جهالت ، گناهی است که بندة خدا آن را انجام می دهد که گرچه از حکم آن آگاه می باشد، ولی آن گاه که تصمیم می گیرد عمل خلافی انجام می دهد، در واقع جاهل است. آن گاه حضرت به آیه ای که مربوط به حضرت یوسف (ع) است استدلال می کند.(3) قرآن مجید از یوسف یاد می کند که وی به برادرانش گفت: آیا به خاطر دارید ستمی که بر یوسف و برادرش روا داشتید، در حالی که همگی نادان بودید؟(4) نادانی به معنای ناآگاهی آنان از زشتی ظلم نبود، بلکه همگی آن را می دانستند، ولی این علم در بازداری آنان مؤثر نبود، گویی نسبت به زشتی کار خود به کلی ناآگاه بودند. خودخواهی و هوی و هوس مانند حسادت میان آنان و زشتی عمل پردة ضخیمی پدید آورده بود. بر این اساس شیطان که از روی طغیان و تمرد نافرمانی خدا را کرد، راه توبه را روی خود بسته است. شیطان از خدا می خواهد به او مهلت دهد تا دیگران را گمراه کند، نه این که به جبران گذشته بپردازد. "از آیات قرآن استفاده می شود که شیطان بعد از انجام آن گناه و ایستادگی و لجاجت در برابر پروردگار سعادت و نجات خود را در جهان دیگر به کلی به خطر انداخت، بنابراین ، گناهان شیطان به حدی است که قابلیت توبه را از او سلب کرده و توبة او قابل پذیرش نیست و جایگاه ابدی او جهنم خواهد بود".(5) 2 - یکی از شرایط توبه، جبران گذشته و اصلاح آن است و این امر برای شیطان قابل اجرا نیست، زیرا گناه او علاوه بر نافرمانی خدا، گمراهی بسیاری از مردم بوده است. کسی که دیگری را گمراه کرده، اگر بخواهد توبه کند و توبه اش پذیرفته شود، باید همه آن ها را هدایت نماید. چگونه می تواند شیطان، افرادی را که در طول قرن های متمادی به هر طریق گمراه کرده، هدایت کند؟! پی نوشت ها : 1 - نساء (4) آیه 17. 2 - انعام (6) آیه 54. 3 - بحارالانوار، ج6، ص 32. 4 - یوسف (12) آیه 89. 5 - تفسیر نمونه، ج6، ص 112 - 105، با تلخیص. قرآن درمانی قرآن، نسخه ای است که حقیقت آن اقیانوسی بیکران و رسیدن به اعماق آن جز برای راسخون در علم و ائمه هدی (ع) میسر نیست. تاثیر شگرف این نعمت الهی در درمان دردها تا جایی است که برخی از کشورها برای درمان بیماریهای روانی به آن روی آورده اند. مقاله حاضر کنکاشی است پیرامون تاثیر قرآن در درمان انواع بیماریها که با هم آن را از نظر می گذرانیم. سالها دل طلب جام جم از ما می کرد آنچه خود داشت ز بیگانه تمنا می کرد از ابتدای آفرینش، بشر در پی سایبانی برای رسیدن به آرامش می گردد. برای آدمی، کنجی که در آن آرامش سیطره یافته باشد از سیطره بر عالم ناآرام خوشایندتر است. او همواره به دارویی برای شفای دردها و آلام روحی خویش محتاج است. این میل در زمانهای مختلف به طرق گوناگون مورد توجه قرار گرفته است، بگونه ای که خاستگاه بسیاری از جریاناتی که روان آدمی را مورد هدف قرار داده اند، وجود همین کشش باطنی در وی بوده است. جریاناتی که گاه راه به ملکوت وجودی انسان دارند و عزت و آرامش حقیقی را برایش به ارمغان می آورند و گاه او را به حضیض حیرانی و ذلت می کشانند و بن بستهایی بی بازگشت را ثمره تلاشهای نامیمونش می نمایند. قرآن درمانی در درمان افرادی که ناتوانی های مختلفی از جمله عقب ماندگی ذهنی، تاخیریافتگی رشدی، معلولیت جسمی، بیماری روانی، ناآرامی های روحی و... دارند به طور معجزه آسایی موثر است بی تردید در میان خیل کثیر جریانات معنوی ای که ادعای انحصار ویژه شاهراه سعادت و آرامش را برای خود دارند آنهایی موثق ترند که از عقبه و پیشینه روشنتر و مطمئن تری برخوردار بوده و پدیدآورندگانش، خود در منتهای آرامش و عزت باشند؛ بگونه ای که هیچ عامل داخلی و خارجی ای نتواند موجب به وجود آمدن ذره ای ناآرامی، دشواری و ذلت در وجود آنها شود. که این امر یعنی رسیدن به اوج آرامش، عزت و سعادت درجهان پیچیده و پر اسراری که آگاهی از لایه های پیدا و پنهانش جز برای وجودی که احاطه کامل بر تمامی ابعاد آن داشته باشد میسر نیست. همان وجودی که تغییر در ذات و صفاتش محال بوده و از تمامی ابعاد مادی و معنوی دیروز، امروز و فردای موجودات آگاهی داشته و بر آنها مسلط و محیط است. آری، از آنجا که هر سازنده ای خود بیش از هر فرد دیگری به مختصات، ویژگی ها و نیازهای آنچه ساخته است آگاه است لذا یقیناً برنامه، نسخه و دستورالعمل هایی را هم که به آفریده خویش تجویز و پیشنهاد می کند از تمامی نسخه های دیگر مفیدتر و موثرتر است. یگانه آفریدگار عالم و آدم، از آنجا که از آفرینش خود هدفی والارا دنبال می کند لذا به جهت هرچه بهتر و کاملتر رسیدن به آن هدف عالی، مجموعه برنامه هایی را از طریق برگزیدگان و پیامبران خویش بر آفریده هایش عرضه کرده و نسخه نهایی و کمال یافته آنرا به عنوان آخرین کتاب انسان ساز و الهی به همراه آخرین رسول خویش حضرت محمد مصطفی (ص) به تمامی بشریت ارزانی داشته است تا با تاسی و پیروی از آن به نهایت کمال یافتگی، عزت و آرامش دست یابند. قرآن، دوای دردها قرآن، نسخه ای که حقیقت آن، اقیانوسی است بیکران که رسیدن به اعماقش جز برای ائمه هدی علیهم السلام میسر نیست و غیر از معصومین کسی را توان دست یابی به کنه و ذات این کتاب آسمانی و آیاتش نمی باشد. آنچنان شفا و آرامشی در نهاد این تحفه آسمانی نهفته است که آفریننده اش خود درباره آن چنین می گوید: «و ما آنچه از قرآن فرستادیم، شفاء و رحمت برای اهل ایمان است» (الاسراء 82) قرآن برای مراتب تکامل بشر روشهای خاصی دارد. آنان که بر سر سفره علم و هدایت ائمه معصومین علیهم السلام، این حاملان قرآن قرار می گیرند می توانند این روشهای خاص قرآن را در زندگی خود پیاده کنند و روح و روان و جسم و جان خود را با قرآن سیراب نمایند. امیرالمومنین (ع) می فرمایند: «درمان تمام دردها در قرآن وجود دارد، قسم به آن کسی که پیامبر را برانگیخت و خاندانش را گرامی داشت درمان سوختن، غرق شدن، دزد، گریختن حیوانی از صاحبش، یا گمشده ای ، یابنده فراری، همه و همه درمانش در قرآن است، از آن بپرسید تا از قرآن جواب دهم.» همچنین پیامبر (ص) فرمودند: هر کس درمانش را از قرآن کریم نگیرد خداوند او را شفا نمی دهد. و فرمودند که هر کس با اعتقاد کامل، سوره حمد را بر مرده بخواند هر آینده زنده خواهد شد. امام باقر علیه السلام نیز می فرمایند: فی القرآن شفاء من کل داء (درمان هر دردی در قرآن کریم وجود دارد.) تاثیر معجزه آسای صوت قرآن اگر چه از نزول این کتاب هدایت و انسان ساز و داروی آرامبخش آسمانی، بیش از هزار و چهارصد سال می گذرد اما آدمی همچنان به ابعاد گسترده و اعجاز تاثیرگذاری آن در مسائل مختلف پی نبرده و هر از گاهی به کشفیاتی در یکی از عرصه های علمی و... به وسیله قرآن دست می یابد. شاید بتوان گفت پی بردن به خاصیت آرامبخشی و درمان گری در زمینه های گوناگون، یکی از مهمترین کشف های کسانی است که شاید حتی به این کتاب آسمانی باور دینی نداشته باشند. تاثیر شگرف این نعمت الهی در درمان دردها تا جایی است که برخی از کشورها و مجامع دنیا برای درمان بیماری های روحی و جسمی بیماران به دعا و قرآن روی آورده اند. بگونه ای که هم اینک به لحاظ علمی نیز ثابت شده است که شنیدن صوت قرآن کریم، می تواند تنش های روانی را در انسان کاهش دهد. بر اساس تحقیقات صورت گرفته در آمریکا ثابت شده است، گوش کردن به صوت ترتیل قرآن کریم، تغییرات فیزیولوژیکی در سیستم عصبی انسان ایجاد می کند و تنش های شدید روحی را کاهش می دهد. تاثیر آرام بخش شنیدن قرآن کریم در افراد عصبی و پرتنش به حدی است که 97 درصد این مشکلات کاهش می -یابد. جالب تر آنکه این نتایج مثبت در حالی به دست آمده است که بسیاری از این افراد حتی با زبان عربی آشنا نبوده و متوجه مفهوم آیات نمی شدند. در همین راستا، پایگاه اینترنتی «میدل ایست آن لاین» هم گزارش داد، کسانی که تسلط به زبان عربی ندارند نیز با شنیدن آیات قرآن به آرامش می رسند و این به علت تاثیر فیزیولوژیکی آن بر سیستم عصبی آنهاست. همچنین در یک تحقیق صورت گرفته درباره اثر صوتها بر روی موجودات، معلوم شده است که اصوات، تاثیر مستقیمی بر سلولها و بافتها دارند،بنحوی که در میزان زیبایی شکل آنها نقش آفرینی می نمایند. بطور مثال نتایج حاصل از قرارگرفتن مولکولهای آب در برابر آهنگهای پاپ و کلاسیک و همچنین صوت قرآن، نشان داد که آن دسته از مولکولهایی که در برابر صوت قرآن قرار داشتند از شکل و چینش زیباتری برخوردار شده اند. حال این سوال مطرح می شود: در حالی که حدود هفتاد درصد حجم بدن آدمی از آب تشکیل شده است، تاثیر صوت قرآن بر میزان زیبایی و نحوه شکل گیری آن تا چه اندازه خواهد بود؟ مفهوم قرآن درمانی قرآن درمانی عبارتست از کاربرد قرآن در تامین، حفظ و بهبود سلامت جسمانی و روانی؛ در واقع قرآن درمانی کاربرد منظم قرآن است به طوری که «قرآن درمانگر» مستقیما در یک محیط درمانی با استفاده از قرآن- صوت، مفاهیم و...، آن- تغییرات، مدنظر را در عواطف و رفتار و... «درمانجو» ایجاد می کند. بطور خلاصه در قرآن درمانی با استفاده از قرآن به افرادی که دارای مشکلات گوناگون هستند به منظور دستیابی به بهداشت روانی و جسمی، کمک می شود. قرآن درمانی در درمان افرادی که ناتوانی های مختلفی از جمله عقب ماندگی ذهنی، تاخیریافتگی رشدی، معلولیت جسمی، بیماری روانی، ناآرامی های روحی و... دارند به طور معجزه آسایی موثر است. «قرآن درمانگر»، اهداف و مقاصد را براساس نیازهای خاص «درمانجو» دنبال می کند. شیوه های مختلفی برای پیشبرد این اهداف وجود دارد. برای مثال، خواندن قرآن با شیوه قرائت مجلسی می تواند به افراد مبتلابه بیماری آلزایمر کمک کند تا حافظه درازمدتشان را به کار اندازند؛ همچنین همخوانی قرآن با همسالان یا درمانگر می تواند مهارتهای میان فردی را افزایش دهد و کارکردهای اجتماعی را بهبود بخشد. از همه مهمتر اینکه افراد احساساتشان را در روشی مطمئن و آرامش بخش بوسیله قرائت، گوش کردن، درک مفاهیم و... قرآن بیان می کند و از تاثیرات شگرف آن بهره مند می شوند. بطور خلاصه در قرآن درمانی با استفاده از قرآن به افرادی که دارای مشکلات گوناگون هستند به منظور دستیابی به بهداشت روانی و جسمی، کمک می شود. البته قرآن درمانی فقط در خدمت افرادی که دارای انواع مختلف ناتوانی ها هستند به کار برده نمی شود، بلکه درشرایط مختلف پزشکی نیز سودمند است؛ از جمله کاهش فشار روانی یا درد، زایمان، توانبخشی بیماران سکته ای و مبتلایان به بیماری پایانه (بیماری هایی که علاج ناپذیرند و مرگبار هستند مانند ایدز و...) البته مسئله عمده ای که در اینجا برای درمانگر مطرح است کاهش درد و تحمل آن در شیوه درمان و یا کمک به بیمار برای دستیابی به کارکردهای بهینه است. قرآن درمانی در حال رشد فزاینده ای در کشورهای مختلف جهان و بویژه درسالهای اخیر است و همواره بر این امر تاکید گردیده است که اساساً قرآن در درمان اشخاص مبتلابه وضعیت های مختلف پزشکی کارایی بسیاری دارد. ( "چیستی قرآن درمانی" را در شماره آتی بخوانید) عزم جهاد رو بسوی احد هنگامى که پیغمبر(ص)از شهر خارج شد هزار نفر مرد جنگجو همراه آن حضرت بود ولى مقدارى که راه رفتند عبد الله بن أبى با سیصد تن از همراهان خود به بهانه اینکه با نظر او مخالفت شده از بین راه برگشتند و پیغمبر خدا با هفتصد نفر به سوى احد پیش رفتند. «احد»نام جایى است در یک فرسنگى مدینه که یک رشته کوه،آن قسمت از بیابان را با بیابانهاى دیگر از هم جدا مىسازد. لشکریان قریش قبل از آمدن مسلمانان در آنجا موضع گرفته و آماده جنگ انتقامى خود شده بودند،هنگامى که رسول خدا(ص)بدانجا رسید لشکریان خود را طورى ترتیب داد که کوه احد را پشت سر خود و دشمن را پیش رو قرار دادند و هر دو لشکر آماده جنگ گردیدند. پیوستن چند تن از مسلمانان به رسول خدا(ص)و نمونهاى از جانبازى آنان و تربیت اسلام لطایف قرآنی مزاح شیخ و ناصر الدین شاه جناب آقای شیخ هادی نجم آبادی از جمل? روحانیان محترم تهران بود و به اندازه ای عزت نفس داشت که بیشتر اوقات علناً در حضور شاگردانش می گفت: «من حتی به سلطان هم اعتنایی ندارم». این سخن کم کم به گوش ناصر الدین شاه رسید. روزی شاه تصمیم گرفت، نزد شیخ برود تا هم به شیخ محبت نماید و هم در این باره شوخی با مزه ای با او کند. وقتی سلطان از در وارد شد، شیخ در حال نشسته، سری به علامت احترام پایین آورد، ولی از جایش حرکت نکرد. ناصر الدین شاه که قصد تفریح و نیز طبع شعری داشت، گفت: ایـها الشیـخ سخندان حکـیـم گفته بودی من ندارم از تو بیم می توانم گردنـت کردن دو نیم شیخ دستهایش را به نشان? تسلیم بلند کرد و گفت: «اعوذ بالله السمیع العلیم من الشیطان الرجیم». شاه از این حاضر جوابی و قافیه «شیطان رجیم» بسیار خندید و به شیخ صل? کافی و وافی داد. میهمان خجلت زده مردی به دیدار کسی رفت. تمام روز را در خان? او ماند تا جایی که صاحبخانه را از حضور خود ناراحت کرد. چون شب شد و هوا رو به تاریکی نهاد، صاحبخانه چراغی نیاورد. میهمان پرسید: چراغ کجاست تا روشن کنیم؟ صاحبخانه گفت:خداوند می فرماید: ?…واذا أظلم علیهم قاموا?؛ چون شب جامه تیرگی را بر آنها پوشانید، از جا حرکت کردند. (سور? بقره،آی?20) پس از این سخن میهمان خجالت زده از خانه بیرون رفت. نماز اعرابی از عربی پرسیدند: در نماز چه میخوانی؟ گفت:هجونامه ابولهب(سور? تبّت) و نسبنام? خدا (سور? توحید)(1) سوره سجده دار علامه حلی در کودکی نزددایی خود به درس و بحث مشغول بود اما گاهی به سرشت کودکانه ئ خود از درس خواندن خسته می شد و از نزد دایی خود فرار می کرد . دایی هم دنبال او می دوید ، و چون سریع تر از علامه می دوید ،به او می رسید ،اما همین که می خواست او را بگیرد علامه حلی یکی از آیه های سجده دار قرآن را می خواند و دایی مجبور می شد به سجده برود . به این ترتیب علامه حلی فرار می کرد. دیوانه نما دیوانه نمای عاقلی را نزد معاویه بردند.معاویه گفت:آیا از قرآن چیزی می دانی؟گفت:میدانم و بسیار نیکو هم میدانم.معاویه گفت:بخوان.چنین خواند: «بسم اللّه الرّحمن الرحیم.اذا جاء نصرالله والفتح و رأیت النّاس یخرجون من دین اللّه افواجاً!!» معاویه به قصد مچ گیری فریاد زد:صبر کن صبر کن، غلط خواندی،یخرجون غلط است و یدخلون صحیح است.یعنی مردم را میبینی گروه گروه در دین خدا داخل میشوند.آن مرد بلافاصله جواب داد:این که میگویی مربوط به زمان پیغمبر(ص) بود نه زمان تو.تا تو حاکم مسلمانان باشی مردم گروه گروه از دین خارج میشوند. خویشاوندی خجالت آور: روزی «عقیل» برادر امام علی(ع) در دمشق نزد معاویه نشسته بود.اتفاقاً آن روز عدهای از بزرگان شام و حجاز و عراق در آن مجلس حاضر بودند.معاویه به خاطر اینکه عقیل را دست بیاندازد و شرمنده کند گفت:ای حاضران!! ای اهل شام و حجاز و عراق!! آیا آیه «تبّت یدا ابی لهبٍ و تب؛بریده باد هر دو دست ابولهب» را شنیدهاید؟گفتند:بلی.معاویه گفت:این ابولهب عموی عقیل است.عقیل هم بدون معطلی در جواب گفت:ای حاضران!! ای اهل شام و حجاز و عراق!! آیا این آیه «و أمراته حمالة الحطب فی جیدها حبل من مسد؛و همسرش در حالی که هیزم کش دوزخ است و در گردنش طنابی از لیف خرماست» را شنیدهاید؟گفتند:بلی،عقیل گفت:این حمالة الحطب عمّه معاویه است.حاضران از این جواب عقیل خندیدند و معاویه ساکت شد.(2) ______________ 1. مجله بشارت، شماره71 2. همان، شماره 56 اللهم صل علی محمد و آل محمد یک ویژه نامه ی جدید اگه خواستین ببینیدش اینجا کلیک کنید. بشکند دستی که هتک حرمت این خانه کرد شیعه را سوزاند و خون در قلب صاحب خانه کرد 24 پیام کوتاه برای عید فطر 1- عید فطر روز تولد دوباره انسان است عطر دلانگیز ایمان در دلها به مشام میرسد. گلبوتههای صبر و مبارزه با نفس در جانها شکفته میشود. روز عید فطر همه چیز رنگ و بوی خدایی دارد. هر چه اعمال نیک، تقوا و پرهیزکاری انسان بیشتر باشد، در روز عید به خدا نزدیکتر و عطر و بوی عید برای او دلپذیرتر است. عید فطر زمان شکفتن گلهای ایمان در دل و جان انسان است. تحفه خداوند به مؤمنانی است که با سلاخ روزه به غبارروبی خانه دل پرداختهاند. آنان که پلیدی را از جان خود بیرون راندهاند و به جای آن اخلاص و ایمان را جایگزین کردهاند. آری عید سعید فطر روز تولد دوباره انسان است. 2- رحمت خدا در روز عید خداوند برخی از روزها را نسبت به روزهای دیگر پربرکت و نورانی ساخته است. زندگی انسان آمیخته از خوشیها و سختیها و موفقیتها و ناکامیها است. در کنار دیگر روزها اعیاد الهی مانند ستارههای زیبا میدرخشند. خداوند در رو زعید، درِ رحمت خویش را به روی تمامی بندگان میگشاید از این رو انسانهای گنهکار فرصت این را دارند تا بخشش و رحمت الهی بهرهمند شوند. گویی روح انسان دوباره جوان میگردد و رایحه خوشبوی الهی در کالبدش دمیده میشود. 3- ضیافت خدا انسان مؤمن در طول ماه پربرکت رمضان فرمان خداوند را اطاعت میکند، آنچه خداوند واجب کرده است مو به مو انجام میدهد، رنج گرسنگی و تشنگی و تربیت نفس و عبادت حق را تحمل میکند و لذت ترک گناه را درک میکند. هر کس که در این ماه در رسیدن به حق و کسب رضای معبودگری سبقت را برده باشد، سهم بیشتری از برکات خوان گسترده عید سعید فطر خواهد داشت. مقام معظم رهبری: ماه رمضان و عید فطر هنگامی مبارک خواهد بود که مسلمانان بتوانند از این فرصت برای خودسازی و به وجود آوردن حیات طَیّبه در نفس خویش استفاده کنند در روز عید سعید فطر، انسان با خواندن نماز پرشکوه عید، چه معبود و ولی نعمت واقعی خویش نزدیکتر میشود. بندگان مؤمن و پرهیزکار خداوند با برآمدنِ اولین اشعههای زیبای خورشید، مهیّای برگزاری نماز پرشکوه عید میشوند. شکوه و عظمت نماز عید دلهای مؤمنان را جلا میبخشد و دشمنان اسلام را خوار و ذلیل میسازد. 5- کمک به نیازمندان در روز عیدفطر در روز عید فطر مسلمانان با پرداخت زکاة فطره قبل از برگزاری نماز، علاوه بر انجام وظیفه شرعی خویش باعث ریشهکنی فقر و رضایت خاطر برادران دینی و مسلمان خود میشوند. مسلمان زکات مال خویش را برای رضای حق و نزدیکی به خدا، قبولی روزههای ماه رمضان و بیمه کردن سلامت خود و خانواده تا آخر سال میپردازد. 6- گفتار حضرت علی(ع) در روز عید فطر خداوندان به ما رحم کن و با غفران و آمرزشت ما را ببخش که تو والا و بزرگ مرتبهای. امروز روزی است که خداوند آن را برای شما مسلمانان عید قرار داده و شما را شایسته و سزاوار این عید ساخته است. پس همواره به یاد خدا باشید تا خدا نیز به یاد شما باشد. او را بخوانید تا اجابت کند، در این روز سعید زکوة فطره خویش را بپردازید که به راستی این سنت پیامبر شماست و از سوی پروردگار بر شما واجب شده است. 7- شبهات روز عید فطر با مقامات اخروی در کلام حضرت علی(ع) حضرت امیرمؤمنان(ع) در روز فطر خطبهای ایراد کردند و فرمودند: ای مردم! همانا این روز، روزی است که در آن نیکوکاران پاداش مییابند و هرزهکاران زیان میبینند. این روز شباهت بسیاری به روز رستاخیز دارد؛ پس وقتی از خانههایتان به سوی مصلا میروید، روزی را یاد کنید که به سوی پروردگارتان بیرون میآیید، هنگامی که به نماز میایستید، به یاد روزی باشید که در پیشگاه پروردگارتان میایستید و وقتِ بازگشتن به خانههایتان به یاد روزی باشید که به خانههای خود در بهشت باز میگردید. 8- عید فطر، روز بخشش گناهان عید فطر روزی است که روزهداران پاداش یک ماه عبادت و کوشش خود را دریافت میکنند و عیدی میگیرند. پاداش روزهداران بخشش گناهان و خشنودی حضرت رحمان است. پس باید به هوش باشیم که پس از پایان این ماه مبارک در کارنامه اعمال خود جز نیکی نیاریم و در زمین مصفّای دل جز بذر خوبی نکاریم. حضرت امیر(ع) میفرمایند: «کمترین پاداش روزهداران آن است که در آخرین روز ماه مبارک رمضان فرشتهای آنان را ندا میدهد و میگوید: مژده باد بر شما ای بندگان خدا، که خداوند گناهان گذشته شما را بخشود. پس مواظب باشید که از این پس چه میکنید» 9- معنا و مفهوم عید در فرهنگ اسلامی مفهوم عید در نظر بسیاری از مردم فقط به معنای شادی و لهو و لعب است. اینان در روزهای عید جایی برای یاد خدا و امور معنوی باقی نمیگذارند. اما عید در فرهنگ اسلامی مفهوم بلند و والایی دارد. در فرهنگ غنی اسلامی روزهای عید علاوه بر شادی و شادمانی آمیخته با امور معنوی و یاد خداست و در حقیقت اعیاد برخواسته از آیینهای دینی و مذهبی است. امام علی(ع) درباره عید فطر فرمودند: «این عید برای کسی عید است که خداوند نماز و روزهاش را پذیرفته باشد». حضرت در ادامه، رابطه زیبایی میان گناه نکردن و روزههای عید بیان کردند و فرمودند: «هر روزی که در آن نافرمانی خدا نکنیم، آن روز عید است» گویی روح انسان دوباره جوان میگردد و رایحه خوشبوی الهی در کالبدش دمیده میشود امام حسن(ع) در روز عید فطر بر گروهی گذشت که سرگرم بازی و خنده بودند. بالایِ سرشان ایستاد و فرمود: خداوند ماه رمضان را میدان مسابقه خلق خود قرار داد تا با طاعت و اطاعت از او و جلب خشنودیش از همدیگر پیشی گیرند؛ گروهی پیشی گرفتند و کامیابی یافتند و گروهی وا ما ندند و ناکام شدند. در چنین روزی که نیکوکاران پاداش میگیرند و هرزهکاران زیان میبینند، بسیار مایه تعجب است که کسی به خنده و بازی و بیخبری مشغول باشد. به خدا سوگند اگر پرده کنار رود، خواهند دانست که نیکوکار به نیکوکاری خود مشغول است و بدکار به بدکاری خود. سپس حضرت به راه خود ادامه داد و رفت. 11- گفتار رسول خدا(ص) درباره عیدهای فطر و قربان شاید هیچ جامعه و گروهی نباشد که ایام خاصی به عنوان عید نداشته باشند، اما معنی عید در میان اقوام و فرهنگها یکسان نیست. در برخی از جوامع روزهای عید، صرفا روزهای شادی و تفریح است؛ از سوی دیگر، در برخی از فرهنگها اعیاد به نوعی با دین و معنویت ارتباط دارند، یا اصلاً خواستگاه مذهبی و آیینی دارند. در فرهنگ اسلامی اعیاد، یوم اللّه هستند و ارتباط تنگاتنگی با دین و مذهب دارند. پیامبر خدا(ص) میفرمایند: زمانی که وارد مدینه شدم، اهالی آن شهر از زمان جاهلیت دو روز داشتند که طی آن دو روز به بازی و تفریح میپرداختند. خداوند به جای آن دو روز، دو روز بهتر به شما داد: روز فطر و روز قربان. 12- زینت عید برای هرچیزی زینتی است؛ چنانکه حضرت امیر فرمودهاند: زینت حکمت، پارسایی، زینت دانش، بردباری، زینت پرستش، حضور قلب و خشوع و زینت پادشاهی و حکومت، عدالت و دادگری است. در روزهای عید هم اعمال و آیینهایی هست که موجب زینت یافتن و آراسته شدن آن روزهاست؛ از جمله پیامبر اکرم(ص) میفرمایند: عیدهای خود را با گفتن اللّه اکبر آذین بندید. و نیز میفرمایند: عیدهای فطر و قربان را با جملات لاالهالااللّه و اللّه اکبر و الحمدللّه و سبحان اللّه آذین بخشید. 13- اعمال روز عیدفطر عید سعید فطر از بزرگترین و مهمترین اعیاد اسلامی است. از جمله اعمالی که برای این روز ذکر کردهاند، غسل کردن، جامه نو پوشیدن و عطر زدن و زیارت حضرت سیدالشهدا(ع) است. همچنین خواندن نماز عید که فضیلت بسیار دارد و اینکه روزهدار پیش از نماز عید افطار کند. پرداخت زکات فطره ـ و حتی جدا کردن آن از قبل ـ هم از اعمال این روز گرامی است. پرداخت زکات فطره به مستمندان، در صورت تحقق شروط آن، از واجبات موکّد است؛ زیرا علاوه بر منافع اجتماعی و اقتصادی که دارد، سبب قبولی روزه و بیمهشدن جسم و جان در برابر پیشآمدهای ناگواری میشود که ممکن است تا سال آینده برای فرد ونزدیکانش پیش آید. 14- خطبه حضرت امیر(ع) در روز عید فطر حضرت امیر(ع) پس از نماز عید سعید فطر خطبه میخواندند و در آن، پس از حمد و ستایش خدای متعال و بیان نعمتهای او و نیز درود و سلام بر رسول خدا و خاندانش و سفارش به تقوای الهی میفرمودند: خداوند ما و شما را در زمره کسانی قرار دهد که بدو امیدوار و از او هراسناکند. بدانید این روز که خداوند آن را برای شما عید قرار داده و شما را سزاوار بهرهمندی از آن دانسته، برای آن است که نام او را بر زبان آرید تا خدا هم شما را یاد کند. او را به نیایش یاد کنید تا شما را پاسخ گوید. زکات فطرة خود را بپردازید که سنت پیامبر و تکلیفی از سوی خداست. هر کس باید به نام خود و خانوادهاش، مرد و زن و کوچک و بزرگ، یک صاع گندم یا خرما یا جو بپردازد. ...خداوند همه ما را از گناه باز دارد و آخرتمان را از دنیایمان نیکوتر گرداند. مژده باد بر شما ای بندگان خدا، که خداوند گناهان گذشته شما را بخشود. پس مواظب باشید که از این پس چه میکنید رمضان به پایان رسید و اینک روزی است که باید نتیجه یک ماه روزه و عبادت را جشن گرفت و چه نتیجهای زیباتر از این که غنچههای فطرت انسان در سپیده عید فطر، شکوفا شود و جان انسان در فضای معطرش به پرواز درآید. عید فطر، عید فطرت است. روزی است که انسان به فطرت پاک خود باز میگردد و به شکرانه این بازگشت، به ستایش باری تعالی به جشن و سرور میپردازد. 16- جشن قرب به خدا عید فطر، روز جشن است، جشن نزدیکی و قرب به بارگاه الهی، جشنی که به مناسبت پایان یک ماه عبادت مخلصانه برگزار میشود. به راستی که عید فطر، روز بازگشت به فطرت، بازگشت به خدا، اتصال به آسمان و مروج به عرش اعلی است. عید فطر نمادی از پرواز انسان به ملکوت معنویت است. 17- نماز عید، سرچشمه نور نماز پرشکوه و دشمنشکن عید فطر، سرچشمهای از انوار پربرکت الهی است. انسان، جان و روح خود را در زلال آن میشوید و به فطرت پاک خود باز میگردد. صفوف به هم پیوسته در نماز عید، نشانی از وحدت امت اسلامی است که مؤمنان در آن دوشادوش یکدیگر به ستایش حقتعالی میایستند و نعمتهای بیکرانش را سپاس میگویند. 18- خطبههای معنوی خطبههای نماز عید فطر، عالیترین و بهترین درسهای معنوی را به نمازگزاران میآموزد. خطبههای نماز عید دعوت مردم به وحدت و یکرنگی است. فراخوانی است برای درک و نشر فضایل اسلامی. کلاس درسی است که مسلمانان با جان و دل در آن شرکت میجویند و از تعالیم آسمانیاش بهره میگیرند. 19- روز بازگشت به خدا امام سجاد(ع)، روز عید فطر را روز بازگشت به خداوند میدانند و میفرمایند: «خداوندا، در روز عید فطر که آن را برای اهل ایمان، روز عید و شادی قرار دادی و برای اهل دین خود، روز اجتماعی و همیاری مقرر فرمودی، ما به سویت باز میگردیم و از گناهانمان آمرزش میطلبیم». 20- زکات فطره، هدیهای به محرومان امام صادق(ع) میفرمایند: «کسی که روزه میگیرد ولی زکات فطره نمیپردازد، روزه او پذیرفته نمیشود.» از این جمله گهربار امام صادق(ع)، به اهمیت زکات فطره پی میبریم. زکات فطره، هدیهای است که انسان مؤمن به شکرانه یک ماه عبادت حقتعالی و بهره بردن از نعمتهای آسمانی، به محرومان و نیازمندان پرداخت میکند و با این کار از خدای بزرگ میخواهد که جان و مال او را از گزند هرگونه آفت و بیماری، به دور دارد و دیگران را هم امکان بهره بردن از نعمتها روزی کند. آری عید سعید فطر روز تولد دوباره انسان است روز عید فطر، روزی است که از سوی خداوند متعال، میان مؤمنان جوایزی تقسیم میکنند. مؤمنانی که در ماه مبارک رمضان، برای رضای خداوند روزه گرفتهاند، در این روز منتظر دریافت پاداشاند. حضرت علی(ع) در یک روز عید فطر و در خطبه نماز، فرمودند: «روز عید فطر، روزی است که نیکوکاران پاداش میگیرند و گناهکاران زیان میبینند.» به راستی چه پاداشی برای مؤمنان بهتر از این که گناهانشان بخشوده شود و غرق رحمت خداوند شوند. 22- عید فطر از دیدگاه امام حسین(ع) روزی امام حسین(ع) عدهای را دیدند که در روز عید فطر، سرگرم بازیهای بیهوده و خندههای بلند سر میدادند. حضرت لحظهای در کنارشان ایستادند و سپس فرمودند: خداوند ماه رمضان را صحنه مسابقه بندگاناش قرار داد. روزی که بندگان باید با فرمان بردن از او و جلب خشنودیاش از یکدیگر پیشی بگیرند. در این روز عدهای سبقت گرفته، پیروز میشوند و عدهای نیز شکست میخورند. تعجب میکنم از کسانی که در این روز، که نیکوکاران پاداش و باطل پیشگان زیان میبینند، به بازی و خنده میپردازند. 23- حیات طَیّبه عید فطر فرصتی است برای آنکه انسان بتواند برای خود زندگی پاک و سالمی به وجود آورد. مقام معظم رهبری در اینباره میفرمایند: «ماه رمضان و عید فطر هنگامی مبارک خواهد بود که مسلمانان بتوانند از این فرصت برای خودسازی و به وجود آوردن حیات طَیّبه در نفس خویش استفاده کنند و اصلاً از دیدگاه اسلام، همه فرایض، احکام، تکالیف، واجبات، مستحبات و احکام اجتماعی و فردی، مقدمهای برایِ تسلط بر نفس و زنده شدن روح انسانی در آحاد بشر است.. 24- شب عید فطر، مانند شب قدر شب عید فطر، شب نزول رحمت الهی است. شبی است که گناهان انسان آمرزیده میشود. در روایات آمده است که فضیلت این شب از شب قدر کمتر نیست. شب عید فطر، شبی است که خداوند عطایا و پاداشهای خود را به مؤمنان روزهدار میدهد. غسل کردن، زیارت امام حسین(ع)، خواندن دعاها و بهجا آوردن نمازهای مستحب از جمله اعمال این شب عزیز است. بر دریچههای آفتابی صبح نجوای رستگاری بر لبهاست. سقف آسمان، کوتاهتر از پیش است. میهمانان جبروت، شکوهِ خداوند را حس میکنند. عید است؛ عید انفاق و عشق. شیطان، زیر قدمهای نمازگزاران مشتاق، دست و پا میزند. شیطان در تکاپوی برخاستن است، امّا خروش گامهاست که میکوبد ـ بر چشمهای شیطان ـ. دلها به هم گره خورده است. واقعهای بزرگ دارد اتّفاق میافتد. صبح چقدر تازه شده است! چشم عاشقان بر درگاه و فرشتگان عشق در هیاهو، عید است؛ عید اتفاق و عشق. لحظهها بوی لاهوت میدهد. یا کریمها، بال بر آسمان پهناور دور دست میسایند. فصل، در شتابی سبز افتاده است. بوی نارنجستانهای غریب میآید. کسی خبر از روضات موعود میدهد. ـ عید انفاق و عشق ـ لبها از شرابی پاکتر، شده است. کسی بر دریچههای آفتابی صبح میکوبد. لهجه ترکخورده قبیله، سخت گرم است. فطر بر شانههاست؛ دوش به دوش هلهلهها پیش میرود. در خوابهای طلائی جماعت، دست به دست میشود. فطر بر پیشانیهاست. دستها تهی میشود و مالامال. آرزوها میشکند، میایستد و در چشم آدمها میخندد. نفسهای کودکانه، طعم آفتاب میگیرد. آسمان نزدیک است. نسیم خنک، شراب پاک و عید است ـ عید انفاق و عشق ـ. خداوندِ نوازشگر، به پلّکان اوّل کائنات ایستاه است. عطری همهگیر، در فرازها میپیچد ـ الحمدللّه عَلی ما هَذانا ـ سنگها رجز میخوانند. ـ و لَه الشُّکر ـ ولولهای در خاک افتاده است. بوی زیتون و ماه، نفسها را در هم میپیچد. رنگها رقیق و دقیقهها دیوانهاند. «خدایا! شکر که ما را هدایت کردی و سپاس که از دیگران برترمان آفریدی». فطر بر پیشانیهاست. حتّی بوتههای مصلّی، دست در آغوش ملکوتاند و سنگها آنچنان مشتاق، که چشمان رو به آسمان جماعت. خورشید آن قدر بزرگ است که ذرّات نور بر شانههای ویران زمین سنگینی میکند. عید است؛ عید فطر، عید انفاق و عشق... چرا فطر، عید است؟ مقدمه شانه به شانه صف میکشند. دستهای نیاز که به سمت آسمان بلند میشود، زمزمه «اللهم اهل الکبریاء و العظمة و اهل الجود و الجبروت» اوج میگیرد. احساس میکنی پاهایت از زمین خاکی جدا شده است و در فضای دیگری سیر میکنی؛ فضای خلوص، تسلیم و تقوا. این حس، پاداش یک ماه روزهداری خالصانه پرهیزکاران است که نصیب مؤمنان حقیقی میشود. شیرینی که به دهان میبری و کامت در روز عید شیرین میگردد، نشانه این است که در بقیه ایام سال نیز باید به شیرینیها، خوبیها و خلوص رمضان وفادار بمانی. اجازه ندهی تلخی گناهان ریز و درشت، دامن زندگی و ثانیههایت را بگیرد. خوب بودن فقط مختص یک ماه نیست. خوب بودن را در سراسر زندگی به همراه داشته باش. «اَلَّلهُمَّ اِنّی اَسْئَلُکَ خَیْرَ ما سَئَلَکَ بِه عِبادُک الصّالِحُونَ وَ اَعوذُ بِکَ مِمَّا اسْتَعاذَ مِنْهُ عِبادُکَ الْمُخلَصُون».[1] عید فطر جشن تولد فطرت عید فطر، جشن تولد فطرت است؛ فطرتی که از غبارها و زنگارها پاک شده و اکنون در زیباترین شکل خود خودنمایی میکند. به خودم میاندیشم، من کجا و میهمانی خدا کجا. غبار جهل و سیاهی گناه، قلبم را آلوده کرده است و خریداری برای این قلب زنگار گرفته نمییابم. به خدایم میاندیشم که سراسر لطف است و مهربانترین مهربانان. غفار است و بندهنواز. مرا به میهمانی خودش دعوت میکند و قلبم را جلا میدهد. یادم میآورد فطرت توحیدیام را، یادم میآورد مبارزه با شیطان درونی و بیرونیام را. خودم، خدایم، جایگاهم را که فراموش کرده بودم، به یاد میآورم. اکنون که میهمانی تمام شده و عید فطر فرا رسیده، انگار از نو متولد میشوم و به روشنی میبینم که بازگشت به فطرتم را جشن گرفتهام. امیرمؤمنان علی علیهالسلام نیز جشن فطرت را اینگونه به عید فطر نسبت میدهد: «این عید کسی است که خدا روزهاش را پذیرفته، نماز او را ستوده و هر روز که خدا نافرمانی نشود، آن روز عید است.[2] امام علی(ع): بدترین شرور، شرک به خدا، خضوع در مقابل قدرتهای غیر الهی و ضد الهی و بنده و برده دیگران بودن است عید فطر، روز شکرگزاری از حق تعالی است که در ظلمت جسم، چراغ روشن فطرت را نهاد تا همیشه پرتوافشان باشد و حیاتبخش. مقام معظم رهبری نیز دراین باره میفرماید: عید رمضان، در حقیقت عید شکر است؛ شکر به خاطر توفیق گذراندن دوران یک ماهه ضیافت الهی. شکر روزهداری. شکر توفیق عبادت و ذکر و خشوع و توسل به بارگاه کبریایی حضرت حق. حقیقتاً هم برای این شکر، انسان مؤمن باید عید بگیرد.[3] عید وحدت میزبانت دلت را نورانی و لطیف ساخته و زنجیرهای شیطانی را از دست و پایت گشوده است. اکنون زمان آن رسیده که با همه همکیشانت که همچون تو پذیرایی شدهاند، اجتماعی بزرگ و بس نیرومند بسازید؛ آنطور که تمام دشمنان را مرعوب خویش گردانید. مقام معظم رهبری در سخنرانی خود در خطبههای عید سعید فطر، مهمترین معنا و مضمون این عید را اتحاد و وحدت و مستحکم شدن دلها به واسطه ایمان به خدا دانستند و تأکید کردند: تنها راه موفقیت و پیشرفت امت اسلامی در عرصههای مختلف و تسلط بر سرنوشت خویش و مقابله با تهدیدهای مغرورانه مراکز قدرت جهانی، وحدت کلمه و پرهیز از اختلاف و تفرقه است.[4] عید معنویت
غرض از عید نه آن است که از باب جلال جـامـه نـاز بپـوشـنـد بـه الـطاف مـزیــد ای خوش آن عید کز آن شاه و گدا خوش باشند که چنین عید سعید است و جز این نیستسعید مقام معظم رهبری در جایی، درباره سادگی در روز عید فطر، داستانی را از زمان امام علی علیهالسلام نقل میکند و میفرماید: یکی از یاران آن حضرت میگوید روز عید فطر در خانه امیرمؤمنان بر او وارد شدم. در مقابل او، سفرهای گسترده و غذای بسیار متواضعانهای در مقابل حضرت گذاشته شده بود. عرض کردم: یا امیرالمؤمنین! شما روز عید چنین غذای کماهمیت و کمارزشی میخورید؟ معمول این است که در روزهای عید، مردم بهترین غذاهای خود را میخورند؛ شما به این غذا اکتفا کردید؟ فرمود: امروز، روز عید است، اما برای کسانی که مورد مغفرت الهی قرار گرفته باشند؛ یعنی عید بودنِ امروز، به خوردن غذاهای رنگین و دلخوش کردن به شادیهای کودکانه نیست. این عید واقعی است برای کسانی که بتوانند و توانسته باشند مغفرت الهی را برای خودشان تحصیل کنند.[5] مقام معظم رهبری در این باره میفرماید: البته گفته شده است در عید فطر به یکدیگر تحیت بگویید، لباسهای تازهخود را بپوشید، آن روز را روز عید و شادمانی بدانید، اما جوهر این عید عبارت است از توجه به معنویت و طلب مغفرت و درخواست رحمت پروردگار.[6] عید پاداش عید فطر، روز دریافت جوایز و پاداش است؛ جوایزی آسمانی و پاداشهایی از جنس رستگاری. مولای متقین در یکی از خطبههای عید فطر چنین فرمود: ای بندگان خدا! بدانید نزدیکترین و کمترین چیز که برای مردان و زنان روزهگیر فراهم است، این است که فرشتهای در آخرین روز ماه رمضان به آنان ندا میدهد که ای بندگان خدا! بر شما مژده باد که گناهان گذشته شما آمرزیده شد و بنگرید که در آینده چگونه خواهید بود.[7]
عید است و آخر گل و یاران در انتظار ساقی به روی شاه ببین ماه و می بیار دل برگرفته بودم از ایام گل ولی کاری بکرد همت پاکان روزهدار[8] امام علی(ع): ای مردم! امروزِ شما، روزی است که در آن به نیکوکاران پاداش داده میشود و بدکاران در آن زیان میکنند. امروز، شبیهترین روزها به قیامت شماست عید بشارت امروز روز عید فطر است؛ عیدی که زمین و زمان را غرق شادی و سرور کرده است. ساکنان زمین به شکرانه یک ماه عبادت و نیایش، عید گرفتهاند و ساکنان آسمان نیز مأمور شدهاند پاداشهایی را از سوی عرش الهی برای ساکنان این کره خاکی بیاورند و به راستی که در این روز بزرگ، زمین و زمان و آسمان در جوش و خروشند. عید فطر، عید زیباییهای معنوی، عید بشارت و عید سعادت است. حافظ منشین بی می و معشوق زمانی کایام گل و یاسمن و عید صیام است[9] حضرت امام خمینی رحمهالله در این مورد، سخنان قابل توجهی ارائه کرده و میفرماید: آن برداشتی که اهل معرفت از عید میکنند، با آن برداشتی که دیگران میکنند بسیار متفاوت است. آنها بعد از اینکه در ماه مبارک رمضان آن ریاضتها را میکشند و کشیدند، روز عید روز لقاءالله است.[10] شوق دیدار یار ای عصاره هستی! در اجتماع عظیمی که برای برپایی نماز عید فطر تشکیل شده است، بیش از هر زمان دیگر جای خالیات مرا غمگین میکند و زمزمه «عزیزٌ عَلَیَّ اَنْ اَرَی الْخَلْقَ وَ لا تُری»[11] از زبانم نمیافتد. در فراغت با دلی مملو از امید، اشک حسرت میریزم. حال که زمان پاداش روزهداری رسیده، از خداوند دولت کریمهات را میخواهم. با زمزمه ندبه، غم سنگینی که از هجرانت بر دلم نشسته، التیام میبخشم. با تو نجوا میکنم و از خدا میخواهم چشمانم را لایق دیدار تو قرار دهد. بگذار پیش و پس شود روز عید فطر ما با هلال روی تو افطار میکنیم امیرمؤمنان علی علیهالسلام در روز عید فطر خطبهای ایراد کردند و چنین فرمودند: ای مردم! امروزِ شما، روزی است که در آن به نیکوکاران پاداش داده میشود و بدکاران در آن زیان میکنند. امروز، شبیهترین روزها به قیامت شماست. با بیرون آمدن از خانههایتان به مصلا، از بیرون آمدن از گورها و رفتن به پیشگاه خداوند یاد کنید، و از توقف و ایستادن در محل نماز، وقوف خود در برابر خدا را به یاد آورید، و از بازگشت به خانههایتان، بازگشت خود را به جهنم و بهشت فرا یاد آرید.[12] روز دعا مقام معظم رهبری میفرماید: عید فطر، روز عیدی گرفتن از خدای متعال است؛ روزی است که در قنوت نماز عید فطر، میلیونها دلِ متذکّر و خاشع از خداوند متعال درخواست کردند همان خیراتی را که به برترین بندگانش داده است، به آنها هم بدهد و از شروری که برترین و بزرگترین انسانهای تاریخ را از آن دور نگهداشته است، آنها را هم دور بدارد. آن خیرات، در درجه اول، عروج به مقام توجّه به خدا، عبودیت خدا، آشنا بودن و مرتبط بودن با خدا و الهام گرفتن از حضرت حق در همه گفتارها و کردارها و آنات زندگی است، و بدترین شرور، شرک به خدا، خضوع در مقابل قدرتهای غیر الهی و ضد الهی و بنده و برده دیگران بودن است.[13] رمضان آینده مقام معظم رهبری فرمود: عید سعید فطر، روزی است که مسلمانان امتحان مهم خود را در ماه مبارک رمضان در معرض قبول الهی قرار میدهند و تصمیم میگیرند برای ورود به ضیافت الهی در ماه مبارک رمضان در سال آینده، آمادگی لازم را در خود به وجود آورند.[14] ایشان در جای دیگر فرمود: توفیق در اختیار داشتن وسیله رحمت الهی تا ماه رمضان آینده و عمل به درسها و حسنات این ماه مبارک در تمامی طول سال، از بزرگترین پاداشهایی است که میتواند در این عید سعید نصیب بندگان مؤمن و مخلص خداوند شود.[15] تعظیم شعائر الهی انسان مسلمان باید از راههای گوناگون، ندای حیاتبخش توحید را به گوش جهانیان برساند. یکی از آن راهها، بیان شعارهای مذهبی است. خداوند متعال در قرآن کریم میفرماید: وَ مَنْ یُعَظِّمْ شَعائِرَ اللّهِ فَإِنّها مِنْ تَقْوَى الْقُلُوبِ. (حج: 33) هر کس شعائر الهی را بزرگ دارد، این کار نشانه تقوای دلهاست. تعظیم شعائر الهی، یکی از ویژگیهای عید سعید فطر است. شعار تکبیر و تهلیل و تحمید و تقدیس، از جمله اعمالی است که به روز عید جلوه خاصی میبخشد. پیامبر اعظمصلیاللهعلیهوآله در روز عید فطر، از منزل بیرون میآمد و تا رسیدن به مصلا با صدای بلند، شعار «لا اله الا الله» و «الله اکبر» سر میداد و حتی در میان خطبهها و قبل و بعد از آن با صدای رسا این کلمات را تکرار میکرد.[16] هر کس شعائر الهی را بزرگ دارد، این کار نشانه تقوای دلهاست اهمیت زکات فطره مقام معظم رهبری میفرماید: کسی که بتواند جان و روح خود را تزکیه و پاکسازی کند، به فلاح و رستگاری دست خواهد یافت و ادای زکات فطر نیز موجب طهارت انسان از دنائت، لئامت، حرص و بخل میشود.[17] ایشان زکات، روزه گرفتن و عید سعید فطر را عامل تطهیر و تزکیه مسلمانان خواندند و فرمودند: به برکت همین طهارت، ایران اسلامی آباد و آزاد خواهد شد، توسعه پیدا خواهد کرد و به فضل پروردگار فقر، تبعیض، بدبختی و ناملایمات گوناگون زندگی از بین خواهد رفت.[18] پرداخت زکات فطره که با نیت عبادت و تقرب به خداوند متعالی انجام میشود، نوعی بهرهگیری از مادیات برای رسیدن به معنویات است. اگر زکات فطره از صورت پرداخت فردی به سمت بُعد اجتماعی آن سوق داده شود، پشتوانه و سرمایه مهم اقتصادی در حل مشکلات مردم خواهد بود. ایجاد مراکز درمانی، تأسیس کانونهای علمی و صنعتی برای اشتغالزایی بیکاران جامعه، سرمایهگذاری برای مسائل بهداشتی و عمران محیط زیست، تقویت بنیه دفاعی مسلمانان و پاسداری از مرزهای اسلامی، توسعه فرهنگ عمومی و دینی و ایجاد مؤسسات پژوهشی و تحقیقاتی، برخی از دستآوردهای پرداخت زکات فطره در روز عید است که در صورت جمعآوری و مصرف صحیح این بودجه دینی به دست خواهد آمد. مرضیه کوثری تنظیم برای تبیان: گروه دین و اندیشه – حسین عسگری پی نوشت:
[1]. مفاتیح الجنان، دعای قنوت نماز عید فطر. [2]. نهج البلاغه، حکمت 428. [3]. htt: // www. Leader. ir [4]. همان. [5]. نک: همان. [6]. همان. [7]. روضة الواعظین، ترجمه: مهدی دامغانی، ص 564. [8]. حافظ شیرازی، دیوان اشعار، غزل 246. [9]. همان، غزل 46. [10]. صحیفه امام، ج 18، ص 395. [11]. مفاتیح الجنان، بخشی از دعای ندبه، «بسیار سخت است بر من که همه را ببینم و تو را نبینم». [12]. روضة الواعظین، ص 564. [13]. htt: // www. Leader. ir [14]. همان. [15]. همان. [16]. محمد محمدی ریشهری، مراقبات ماه رمضان، ترجمه: جواد محدثی، قم، درالحدیث، 1384، ص485. [17]. htt: // www. Leader. ir [18]. همان بشتابید؛ آخرین لحظات لحظههای پایانی ماه میهمانی خدا فقط لحظاتی اندک مانده است تا زنگ اتمام ارفاق خدا به صدا درآید و سفره میهمانی خدا برچیده شود. صد شکر بر این آمد و صد حیف از آن رفت(1) در خوان گسترده خدا چه میوه های رنگینی بود، تسبیح،عبادت، صدقه، اخلاق نیکو، استغفار، دستگیری شیطان، درهای باز بهشت و پنجره های بسته جهنم. سجدههای طولانی و لحظههای اقامه نوافل، برترین روزها و زیباترین شبها. و اکنون لحظههایی، فقط لحظههایی مانده است، خوان گسترده میهمانی خدا تا غروب امروز برچیده خواهد شد. آیا از این رهگذر تناول فرمودی؟ آیا رستگار شدی؟ از آتش جهنم رهیدی؟ یا نه هنوز هم گرد اندوه و غبار معاصی گریبانگیر تست؟ هنوز سنگینی بار گناه گردهات را میآزارد؟ فقط لحظههایی مانده و پس از این میهمانی راه درازی است سخت و ناهموار گردنههایی بس داغ و دشوار، به سختی هزاران سال در بیابانی لم یزرَع، خشک و بی آب. تمام وجودمان را سیاهی گرفته. تاریکی بر جای جای دلهایمان استیلا یافته، فقط کوره راهی بر دل، سوسو می زند شاید از آن کوره راه دلهایمان روشنی یابد. راستی از خدای منّان طلب بخشش نمودی؟ مگر نشنیدی که فرمود: «وَاسْتَغْفِرُواْ رَبَّکُمْ ثُمَّ تُوبُواْ إِلَیْهِ (2)» آیا صدای منادی را نشنیدی که فرمود: « اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ إِنَّهُ کَانَ غَفَّارًا یُرْسِلِ السَّمَاء عَلَیْکُم مِّدْرَارًا یُمْدِدْکُمْ بِأَمْوَالٍ وَبَنِینَ وَیَجْعَل لَّکُمْ جَنَّاتٍ وَیَجْعَل لَّکُمْ أَنْهَارًا(3)» یعنی:از پروردگارتان طلب آمرزش نمایید «حتماً او می بخشد، چرا که او بسیار بخشنده است و چون استغفار نمودید، درهای رحمت آسمانی را به سوی شما می گشاید و شما را به ثروت و فرزند مدد خواهد ساخت و باغها و رودخانهها پیشکش شما خواهد نمود. تا وقت باقی است از خدا بخواهیم که همچنان، اهریمنان را در بند بدارد و درهای بهشت را باز داشته و درهای جهنم را بسته بدارد. راستی جانهایتان را آزاد ساختید؟ بارتان را سبک نمودید؟ مرحبا؛ آفرین بر شما نکند که ناممان در سیاهه نااهلان باشد. نکند خدای بزرگ ما را در این ماه نبخشیده باشد؟ راستی سجده های طولانی چگونه بود؟ با خدا آشتی کردی؟ از باغستان رحمت میوه چیدی؟ یتیمان را نوازش کردی؟ از مستمندان دلجویی نمودی؟ خویشان و بستگان را زیارت کردی؟ در گرسنگی به یاد قیامت افتادی؟ تشنگی روزهای بلند قیامت را یاد کردی؟ راستی اگر چنین نکردی زود بشتاب که وقت تنگ است و سفره برچیده خواهد شد. گاهی اوقات حدیث نفس میکنم و نزد خود میگویم چرا فُضیل ایّاز فقط یکی است؟ فُضیل همان حرامی راه زنی است که رئیس قافله حرامیان بود و در یکی از سرقتهای مسلحانهاش وقتی از دیواری بالا میرفت صدای زیبای قرآنی را شنید که میگفت: « أَلَمْ یَأْنِ لِلَّذِینَ آمَنُوا أَن تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ لِذِکْرِ اللَّهِ وَمَا نَزَلَ مِنَ الْحَقِّ وَلَا یَکُونُوا کَالَّذِینَ أُوتُوا الْکِتَابَ مِن قَبْلُ فَطَالَ عَلَیْهِمُ الْأَمَدُ فَقَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَکَثِیرٌ مِّنْهُمْ فَاسِقُونَ(4) یعنی آیا براى کسانى که ایمان آوردهاند هنگام آن نرسیده که دلهایشان به یاد خدا و آن حقیقتى که نازل شده نرم (و فروتن) گردد و مانند کسانى نباشند که از پیش بدانها کتاب داده شد و (عمر و) انتظار بر آنان به درازا کشید، و دلهایشان سخت گردید و بسیارى از آنها فاسق بودند؟ » و چون این صدا را شنید، دیگر دست از حرامی گری برداشت و در وادی معنا آنقدر گام برداشت تا که ، از عارفان بنام شد، فضیلی صاحب خصائل محموده و صفات حمیده و پیشوایی برای بسیاری در همیشه تاریخ. آری برادر؛ حُر ریاحی ، فضیل ایاز ، بُشر حافی ، عبدالفرار ، رسول ترک و صدها چون آنان .... چرا فقط آنان؟ مگر ما را به گردونه خداجویان راهی نیست ؟؟ نومید هم مباش که رندان خرقه پوش با یک خروش به منزل رسیدهاند نگاه در احوال افلاکیانی چون حر و فضیل و بشر و ... ، ما خاکیان را چه بسا نگران و یا خوشحال سازد، شاید که به کار ما آید و شاید که بکار نیز نیاید، گذری در یاد ما باشد و دیگر هیچ. اما آنچه مهم است؛ این است که ما خاکیان، همانهایی هستیم که پیامبر فرمودند: پشت هایمان گرفتار سنگینی گناهان است و جانهایمان در گرو کردارمان، و این حقیقت است ، باید این را دریافت، گرده هایی سنگین از گناه و انبانی خالی از هر توشه . باید بر سر این خوان گسترده، توشه برگیریم، راه دراز است و سخت و کئیب و ناهموار ، باید که استغفار نماییم و از خدای بزرگ بخشش طلبیم ، انابه و بازگشت نماییم و توبه سازیم. توبه ای که دیگر راه برای بازگشت به کوچه شیطان در آن نباشد، توبه نصوح(5) ، شاید که خدای قادر بی نیاز، گردنهای ما را از آتش عذاب خویش رها سازد. جانشینان خدا در روی زمین، صاحبان عصمت را می گویم، همانانی که دوستان خدا هستند و مماتشان نیز چون زندگیشان جاودانه است و نظاره گر کردار مایند، راه راستی و درستی را به ما نشان دادهاند اما غافل از آنکه دلهای ما نمی شنود، نمی بیند و شاید که در خوابیم چرا که الناس نیام اذا ماتو انتبهو (6) یعنی مردمان همواره در خوابند و آنگاه که مردند بیدار خواهند شد و شاید که خواب خواب نیستیم ، خود را به خواب زده ایم، آری خود را به خواب زده ایم ، نکند از آنانی باشیم که حقیقت را می شناسند اما از آن روی می گردانند. ان الذین کفرو عما انذرو معرضون(7) .ناسپاسان آنانند که چون هشدارشان دهی و نهیبشان زنی روی گردانند. آری همانان که ولی تعمتان مایند، گفتند «الا اخبرکم بدائکم و دوائکم ، دائکم الذنوب و دوائکم الاستغفار(8)» یعنی نمیخواهید شما را به درد و درمانتان آگاه سازم ؟ درد شما گناهان شماست و درمانتان نیز درخواست آمرزش از خدای بزرگ استیعنی استغفار. دوستان وقت تنگ است خدای بزرگ فقط در این ماه مبارک اهریمنان را در بند نموده است درهای بهشت فقط در این ماه باز است. ابواب جهنم فقط در این ماه بسته است. پس تا وقت باقی است از خدا بخواهیم که همچنان، اهریمنان را در بند بدارد و درهای بهشت را باز داشته و درهای جهنم را بسته و این خواهد شد؛اما چگونه ؟ چون تو خدایی شوی، رمضانی گردی، آزارت را از آفریدگان بازداری، کردارت را نیکو گردانی و خویشان را دلجویی و یتیمان را بنوازی، اهریمنان در بند باشند و درهای بهشت همواره باز ! و اگر چنین نشد و تو در ماه میهمانی خدا ، توشه ای بر نگرفتی و از خدای بزرگ رخصت نطلبیدی و لا جرم نخواستی که او تو را ببخشاید، اینک کار دشوار خواهد شد ، پیامبر گرامی فرمود : بد بخت آنکس است که از بخشش خدا در این ماه بزرگ محروم گردد( 9) امام صادق نیز در همین مجال فرمودند : چون بنده در این ماه بخشیده نشود باید تا رمضان آینده شکیبایی کند (و آیا در رمضان دیگر بخشیده شود یا نه نمی دانیم؟ و یایا تا رمضان دیگر زنده باشد یا نه باز هم نمی دانیم) حضرتش فرمود مگر آنکه همراه حاجیان، وادی عرفه را درک نماید(در آن حال ؛ ممکن است مجال دیگری برای آمرزش وی باشد) دوستان و عزیزان تبیانی ، جوانان و نوجوانان ، دختران و بانوان ، عمری است بس کوتاه ، بیائید غافل نباشیم ، بیائید قدر بدانیم ، بیایید خودمان باشیم، همان خودی که خدایش در سوره روم آیه 30 گفت : فَأَقِمْ وَجْهَکَ لِلدِّینِ حَنِیفًا فِطْرَةَ اللَّهِ الَّتِی فَطَرَ النَّاسَ عَلَیْهَا یعنی پس روى خود را با گرایش تمام به حق، به سوى این دین کن، با همان سرشتى که خدا مردم را بر آن سرشته است. تا دیگر لحظه های خوش یکتا پرستی بدرود پاورقی ها (1) ماه رمضان آمد و ماه رمضان رفت****صد شکر بر این آمد و صد حیف بر آن رفت. (2) سوره هود آیه 90 وَاسْتَغْفِرُواْ رَبَّکُمْ ثُمَّ تُوبُواْ إِلَیْهِ إِنَّ رَبِّی رَحِیمٌ وَدُود یعنی (و از پروردگار خود آمرزش بخواهید، سپس به درگاه او توبه کنید که پروردگار من مهربان و دوستدار (بندگان) است.) (3) سوره نوح آیه 10 (4) سوره حدید آیه 16 (5) سوره تحریم آیه 8 یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَّصُوحًا عَسَى رَبُّکُمْ أَن یُکَفِّرَ عَنکُمْ سَیِّئَاتِکُمْ وَیُدْخِلَکُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ یَوْمَ لَا یُخْزِی اللَّهُ النَّبِیَّ وَالَّذِینَ آمَنُوا مَعَهُ نُورُهُمْ یَسْعَى بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَبِأَیْمَانِهِمْ یَقُولُونَ رَبَّنَا أَتْمِمْ لَنَا نُورَنَا وَاغْفِرْ لَنَا إِنَّکَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ یعنی اى کسانى که ایمان آوردهاید، به درگاه خدا توبهاى راستین کنید، امید است که پروردگارتان بدیهایتان را از شما بزداید و شما را به باغهایى که از زیر (درختان) آن جویبارها روان است درآورد. در آن روز خدا پیامبر (خود) و کسانى را که با او ایمان آورده بودند خوار نمىگرداند: نورشان از پیشاپیش آنان، و سمت راستشان، روان است. مىگویند: (پروردگارا، نور ما را براى ما کامل گردان و بر ما ببخشاى، که تو بر هر چیز توانایى.) (6) رسول گرامی اسلام "ص" بنابر نقلی (7) سوره احقاف آیه 4 (8) رسول گرامی اسلام "ص" (9) خطبه شعبانیه پیامبر(ص) (10) و عن ابی عبدالله علیه اسلام قال : من لم یغفر له فی شهر رمضان لم یغفر له الی قابل الاّ ان یشهد عر فه؛(1)امام صادق علیه السلام فرمود: هرکس درماه مبارک رمضان مورد رحمت خداوند واقع نگرددوبخشیده نشود ، تا رمضان آینده آمرزیده نمی شود ، مگر این که در سرزمین عرفه حاضر شود.آیا راه توبه برای شیطان باز است؟
منبع: کیهان<\/h2>
4- نماز عید فطر
10- گفتاری از امام حسن(ع) درباره عید سعید فطر
15- عید فطر، عید فطرت
21- روز اعطای جوایز و پاداش
عید شکر
روز لقاءالله
شبیه روز قیامت
:قالبساز: :بهاربیست: |