مدام به ما گفته میشود که قرآن بخوانید قرآن راه چاره همه چیز است، قرآن سازنده شخصیت و پرورش دهنده روح است ، قرآن روشن کننده همه امور است ،اما پس چرا ما نمودش را نمیبینیم ،خوب پس چرا تعلیمات قرآن بر روی همه اثر ندارد؟ مشکل چیست از قرآن است یا از قاری ؟ ببینیم قرآن در این زمینه چه میگوید؟

قرآن تاکید مى کند که تنها وجود برنامه ها و تعلیمات حیاتبخش براى سعادت یک فرد، یا یک گروه کافى نیست ، بلکه آمادگى زمینه ها نیز باید به عنوان یک شرط اساسى مورد توجه قرار گیرد.

نخست مى گوید: هنگامى که سوره اى نازل مى شود، بعضى از منافقان به یکدیگر مى گویند:

«وَإِذَا مَا أُنزِلَتْ سُورَةٌ فَمِنْهُم مَّن یَقُولُ أَیُّکُمْ زَادَتْهُ هَـذِهِ إِیمَانًا فَأَمَّا الَّذِینَ آمَنُواْ فَزَادَتْهُمْ إِیمَانًا وَهُمْ یَسْتَبْشِرُونَ»¹

؛ و چون سوره ای نازل شود ، بعضی می پرسند : این سوره به ایمان کدام یک از شما در افزود؟آنان که ایمان آورده اند به ایمانشان افزوده شود ، و خود شادمانی می کنند .

و سپس میفرماید:

« وَأَمَّا الَّذِینَ فِی قُلُوبِهِم مَّرَضٌ فَزَادَتْهُمْ رِجْسًا إِلَى رِجْسِهِمْ وَمَاتُواْ وَهُمْ کَافِرُونَ»²

؛ اما آنان که در دلهایشان مرضی است ، جز انکاری بر انکارشان نیفزود و، همچنان کافر بمردند.

آیات قرآن مانند دانه هاى حیاتبخش باران است ، که مى دانیم در باغ سبزه روید و در شوره زار خس !آنها که با روح تسلیم و ایمان و عشق به واقعیت به آن مى نگرند، از هر سوره ، بلکه از هر آیه اى ، درس تازه اى فرا مى گیرند که ایمانشان را پرورش مى دهد و صفات بارز انسانیت را در آنها تقویت مى کند.

ولى کسانى که از پشت شیشه هاى تاریک لجاجت و کبر و نفاق به این آیات مى نگرند نه تنها از آنها بهره نمى گیرند، بلکه بر شدت کفر و عنادشان افزوده مى شود.

و به تعبیر دیگر در برابر هر فرمان تازه اى نافرمانى و عصیان جدیدى مى کنند، و در مقابل هر دستورى سرکشى تازه اى ، و در مقابل هر حقیقت ، لجاجت جدیدى ، و این سبب تراکم عصیان ها، و نافرمانی ها و لجاجت ها، در وجودشان مى شود، و چنان ریشه هاى این صفات زشت در روح آنان قوى مى گردد که سر انجام در حال کفر مى میرند، و راه بازگشت به روى آنها به کلى بسته مى شود!

و  در هیچ برنامه تربیتى تنها "فاعلیت فاعل" کافى نیست ، بلکه روح پذیرش و "قابلیت قابل" نیز شرط اساسى است .

آیات فوق درس عجیبى به همه ما مسلمانان مى دهد، زیرا این واقعیت را بیان مى کند که مسلمانان نخستین با نزول هر

سوره اى از قرآن روح تازه اى پیدا مى کردند، و تربیت نوینى مى یافتند، آنچنان که آثارش بزودى در چهره هاشان نمایان مى گشت ، در حالى که امروز افراد به ظاهر مسلمانى را مى بینیم که نه تنها خواندن یک سوره در آنها اثر نمى گذارد بلکه از ختم تمام قرآن نیز در آنها کمترین اثرى دیده نمى شود.

آیا سوره ها و آیات قرآن اثر خود را از دست داده اند؟ و یا آلودگى افکار و بیمارى دل ها و وجود حجاب ها که از اعمال سوء ما ناشى مى شود چنین حالت بى تفاوتى و نفوذ ناپذیرى را به قلب هاى ما داده است ، باید از این حال به خدا پناه ببریم و از درگاه پاکش بخواهیم که قلبى همچون قلب مسلمانان نخستین به ما ببخشد

در مبدأ فیض الهى هیچگونه بخل و محدودیت و ممنوعیت نیست ، همانگونه که ابرهاى آسمان بدون قید و شرط، همه جا باران میپاشند، و این قطعه هاى مختلف زمین و دره ها هستند که هر کدام به مقدار وسعت وجود خویش از آن بهره مى گیرند، زمین کوچکتر بهره اش کمتر و زمین وسیعتر سهمش بیشتر است ، و همین گونه است قلوب و ارواح آدمیان در برابر فیض خدا!

و میفرماید:

« وَالْبَلَدُ الطَّیِّبُ یَخْرُجُ نَبَاتُهُ بِإِذْنِ رَبِّهِ وَالَّذِی خَبُثَ لاَ یَخْرُجُ إِلاَّ نَکِدًا کَذَلِکَ نُصَرِّفُ الآیَاتِ لِقَوْمٍ یَشْکُرُونَ»³؛ 

 و سرزمین خوب گیاه آن به فرمان پروردگارش می روید ، و زمین بد جز اندک ، گیاهی از آن پدید نمی آید برای مردمی که سپاس می گویند آیات خدا رااینچنین گونه گون بیان می کنیم.

آیه فوق در حقیقت اشاره به یک مسأله مهم است که در زندگى این جهان و جهان دیگر در همه جا تجلى میکند، و آن اینکه تنها فاعلیت فاعل براى به ثمر رسیدن یک موضوع ، کافى نیست بلکه استعداد و قابلیت قابل نیز شرط است ، از دانه هاى باران حیات بخشتر و لطیفتر تصور نمیشود، اما همین بارانى که در لطافت طبعش کلامى نیست در یک جا سبزه و گل مى رویاند و در جاى دیگر خس و خاشاک !

حا اگر ما از قرآن و آموزه های والایش بی بهره ایم این را باید در وجود خود جستجو کنیم پیرایه ها را کنار بزنیم  و با تربیت زمین وجود آنرا برای پذیرش معارف قرآن آماده کنیم . والا خدشه ای در قرآن نیست این همان قرآنی است که مردمی وحشی و بیسواد را تبدیل به یک تمدن درخشان کرد.

 پروردگارا! ما آرزو کرده ایم که در راه هدایت گام بگذاریم ، تو نیز اراده فرما که دست ما را در این راه بگیرى .

 

---

1- سوره توبه آیه 124.

2- سوره توبه آیه 125.

3- سوره اعراف آیه 58.

نوشته شده در پنج شنبه 89/6/11ساعت 9:55 صبح توسط احمد نظرات ( ) | |