مولا حسین واعظ کاشفى در اخلاق محسنى مى نویسد: یکى از پادشاهان را پیش آمد دشوارى روى داد و با خدا عهد کرد که اگر کار من به نیکى پایان پذیرد هر چه پول موجودى در خزینه داشتم به مستمندان و بینوایان مى دهم . خداوند بزودى خواسته او را برآورد. پادشاه تصمیم گرفت به پیمان خود وفا کند. خزینه دار را خواست . دستور داد موجودى را حساب کند. بعد از بررسى معلوم شد مقدار زیادى پول موجود است . امراء دولت گفتند این همه مال را به مستمندان نمى توان پرداخت زیرا مملکت از نظر مالى آشفته خواهد شد و اداره لشگر احتیاج به این پول دارد. شاه گفت من عهد کرده ام و خلاف آن نمى کنم .

گفتند علماء استدلال به ظاهر آیه (والعاملین علیها) مى کنند و مى گویند لشگریان خود کسانى هستند که خراج جمع مى کنند و خود ایشان بنابر این آیه یک دسته از مستحقین مى باشند.

پادشاه از این سخن در اندیشه شد، پیوسته براى آشکار شدن تکلیف خود فکر مى کرد. روزى کنار غرفه اى نشسته بود، ژولیده اى شبیه دیوانگان از راه مى گذشت . پادشاه او را خواست و جریان پیمان را با او صحبت کرد که علما لشگریان را جزء مستمندان مى دانند نظر تو چیست . گفت اگر شهریار در موقع انعقاد پیمان سپاهیان را از خاطر گذرانده باشند صحیح است و الا به آنها نمى توان داد. شاه گفت در موقع عهد فقط به یاد مستمندان و بیچارگان بودم . یکى از امراء گفت اى دیوانه مال بسیار است و سپاهیان هم بى برگ و نوایند. ژولیده روى از او برگردانید به شاه گفت با آن کسى که پیمان بسته اى اگر دیگر کارى ندارى وفا نکن ولى چنانچه به او احتیاج دارى به عهد خویش وفا کن . پادشاه از این جمله چنان تحت تأثیر واقع شد که اشک از دیدگان فرو ریخت و همان دم دستور داد اموال را بین فقرا تقسیم کنند.

 

وعده ها باید وفا کردن تمام                               ور نخواهى کرد، باشى سرد و خام

وعـده اهـل کـرم گنــج روان                              وعـــده نــااهــل شــــد رنــــج روان

در کلام خــود خـداونــد ودود                              امر فـرمــوده است اوفــوا بـالـعهود

گـر ندارى خوى ابلیسى بیا                               بـاش مـحــکم بــر سـر عـهــد وفــا¹

1 - مثنوی معنوی

نوشته شده در چهارشنبه 89/2/29ساعت 9:8 صبح توسط احمد نظرات ( ) | |